Thuisonderwijs geven: 3 ervaringsverhalen

Wist je altijd al dat je thuisonderwijs wilde geven?

Nee, maar als tiener wilde ik wel altijd moeder én juf worden, en ik ben afgestudeerd in de orthopedagogiek. Toen Adam een paar maanden oud was hoorde ik voor het eerst over thuisonderwijs gezinnen in Nederland. Ik werd meteen enthousiast en ben er over gaan lezen, en heb met verschillende thuisonderwijzers gesproken en met ze gemaild.

Waarom kozen jullie voor thuisonderwijs?

Wij zagen Adam niet tot bloei komen op een reguliere school. In onze vriendenkring waren drie andere gezinnen die wel wilden meedenken over het opzetten van een eigen, kleinschalige school. Dat is er uiteindelijk niet van gekomen, maar daardoor was er voor ons eigenlijk nog maar één optie: thuisonderwijs.

Is Thuisonderwijs in Nederland niet verboden?

Thuisonderwijs is nooit verboden geweest. Tot 1969 was het een legitiem alternatief naast schoolgang. Pas na 1969 werd er veel moeilijker over gedaan en kon je alleen vrijstelling van de leerplicht krijgen als je voldeed aan de de volgende twee eisen:

1. Een geldig richtingsbezwaar (religie, maar ook bijvoorbeeld humanisme en holisme) tegen de scholen in je directe omgeving
2. Als je kind psychisch of fysiek niet in staat is om naar school te gaan

Het aanvragen van een kennisgeving

Volgens de leerplichtwet moet je de kennisgeving voordat je kind vijf wordt aan burgemeester en wethouders bekend maken. Als je kind al vijf is en al naar school gaat, kun je alleen vrijstelling van de leerplicht krijgen als je ‘van richting verandert’. Dan is de procedure ingewikkelder.

Sommige gemeenten hebben een speciaal formulier voor het indienen van de kennisgeving van richtingsbedenkingen, maar je kunt het ook van de site van de Nederlandse Vereniging voor Thuisonderwijs halen. De duur en invulling van de procedure verschilt per gemeente. Soms is het in een week geregeld, soms duurt het langer. Sommige gemeenten nodigen ouders uit voor een gesprek. Maar je bent niet verplicht dat te doen: met een geldig richtingsbezwaar sta je ‘gewoon’ in je recht.

Is de kennisgeving eenmaal rond, dan hoor je niets meer van de overheid. Voor de overheid lijkt een beetje te gelden dat als een kind vrijstelling heeft van de leerplicht, het dan ook ‘geen onderwijs’ krijgt.

Ons richtingsbezwaar

We hebben alle scholen in de buurt bekeken, maar geen enkele paste bij wat wij geloven en/of belangrijk vinden vanuit onze christelijke visie. Wij zochten namelijk een school waar het christelijk geloof een heel belangrijke rol speelt, zowel in het onderwijs als bij de leerkrachten. Je draagt je boodschap tenslotte het beste uit als die vanuit je hart komt.

Dat is niet het geval op een openbare school, en vaak maar matig het geval op een doorsnee protestants-christelijke school. Op een wat zwaardere gereformeerde school speelt het christelijk geloof wel een grote rol, maar daar worden ook dingen geleerd waar wij níet achter kunnen staan.

Naast ons richtingsbezwaar vinden wij dat thuisonderwijs een aantal voordelen heeft:

1. Je kind kan zich in eigen tempo ontwikkelen. Dat kan anders zijn dan de “overheidsnormen”
2. Je kind kan leren met behulp van zijn eigen favoriete onderwerpen of bezigheden.
3. Je hebt de dierentuin, het museum, het zwembad, de speeltuin, de kinderboerderij op een doordeweekse dag hélemaal voor jezelf ;o)
4. Als het lekker weer is, kan je de hele dag buiten zijn, met slecht weer kan je binnen blijven.
5. Je kind en jij kunnen het aantal *sociale* uren met leeftijdsgenoten en/of volwassenen naar eigen inzicht invullen.
6. Je bent als gezin meer samen.
7. Veel minder last van de peer-pressure op een school of in een klas

Nadelen van thuisonderwijs vind ik

1. Dat je soms niet wordt begrepen.
2. En ik vind het ook wel eens lastig dat ik het idee heb dat ik het allemaal 'goed' moet doen. Dat als het eens niet loopt, dat mensen dan denken: zie je wel!
3. Het is een grote verantwoordelijkheid, die aan de andere kant juist ook weer mooi is
4. En de dagen dat het moeizaam gaat. Die zijn lastig te delen met niet-thuisonderwijzers. Je bent toch bang dat mensen denken: eigen schuld, hád je maar niet.....

Hoe heb je je voorbereid op thuisonderwijs?

Ik heb hééééél veel gelezen: boeken, tijdschriften, artikelen, ben lid geworden van Amerikaanse, Engelse en Nederlandse thuisonderwijsgroepen op internet. Veel mensen gesproken en ik ben naar bijeenkomsten gegaan.

Hoe weet je dat je kinderen voldoende leren?

Tegenwoordig staan de kerndoelen en tussendoelen allemaal op internet. Daarnaast is er sinds enkele jaren ook een Basisschoolboek. Hierin staat beschreven wat kinderen aan het eind van de basisschool zóuden moeten weten.

Als je met een methode werkt, dan werk je ook vaak met boekjes die in een bepaald jaar aan de orde zijn. Als je aan het eind van een boek bent gekomen, dan weet je dat je kind alles weet wat volgens de methode belangrijk is.

Thuisonderwijs lesmateriaal

Door rond te vragen op Nederlandse of buitenlandse thuisonderwijs-email-groepen kun je bekijken welke methode het beste past bij je kind.

Je kan oude methodes goedkoop of gratis overnemen van Nederlandse scholen, je kan bij Nederlandse of Belgische leveranciers bestellen of bijvoorbeeld in Amerika en Engeland.

Toevallig ben ik vorige week met vijf vriendinnen naar de NOT geweest, de vakbeurs voor het onderwijs, waar altijd volop gratis kaarten voor zijn. Daar kun je alle Nederlandse schoolmethodes inkijken, onderzoeken, en overleggen met de uitgeverijen om te zien wat het beste bij je kind past. Maar voor heel veel vakken zijn geen typische studieboeken nodig, en kom je een heel eind met boeken uit de bibliotheek.

In Amerika is thuisonderwijs veel gewoner dan in Nederland, daarom wordt er in Nederland ook regelmatig gebruik gemaakt van Amerikaanse materialen.

Zijn er bepaalde verenigingen waar je als ouder bij terecht kunt met vragen?

Je kunt terecht bij bijvoorbeeld de Nederlandse vereniging voor Thuisonderwijs, of bij Nederlandse of Belgische internetfora die er voor thuisonderwijzers zijn. Naast de wat officiëlere verenigingen of fora, zijn er ook lokale groepen.

Wat moet je als ouder in huis hebben om thuisonderwijs te kunnen geven?

Dat is voor elk gezin anders. Er zijn zoveel manieren om thuisonderwijs te geven als er gezinnen zijn. Je moet het in ieder geval fijn vinden om veel met je kinderen samen te zijn. Als je denkt dat dit het beste is voor je gezin en voor je kinderen, dan kan je het.

Uit onderzoek blijkt dat je als ouder niet per se een hoge opleiding hoeft te hebben om thuisonderwijs te geven. Bovendien kun je als het ware met je kind meeleren. Ik denk regelmatig: 'Hé, zó zit dat dus.' En als je er niet uit komt, dan zoek je het gewoon op.

Van de vakken die we nu doen, is rekenen het moeilijkste. Dat gaat echt om iets aanleren. En dat loopt de ene dag makkelijker dan de andere dag.

Denk je dat je de middelbare school ook als thuisonderwijs zult geven?

Grote kans van wel, maar omdat Adam nog maar zeven jaar is, zijn we daar nog niet uitgebreid mee bezig.

Doen je kinderen uiteindelijk staatsexamen?

Staatsexamen zou voor ons pas ter sprake komen over een jaar of tien. Ik weet het niet, maar ik kan me wel voorstellen dat ze een examen gaan afleggen.

Doen je kinderen een citotoets?

Nee. Ook hierbij kan ik me voorstellen dat aan het eind van groep 8 zoiets gaat gebeuren, maar dat is nog ver weg.

Hoeveel uur per week geef je les?

De tijd die we ‘aan tafel’ zitten zal zo’n zeven tot tien uur per week zijn. Daarnaast lees ik heel veel voor. Dat is ook een paar uur per dag. Via de computer leren, voorlezen, spelletjes doen, muziek, sport, met lego spelen, verkleden, knutselen, met vriendjes spelen, buiten spelen, een museum bezoeken, naar de speeltuin, de bibliotheek of de dierentuin, reken ik dan niet mee.

Ik begrijp dat je veel vragen krijgt over het 'sociale aspect' van thuisonderwijs: wat voor vragen zijn dat?

De vraag die we vaak als eerste krijgen, gaat over vriendjes: of Adam wel andere kinderen ziet, of hij wel leert samen te spelen, samen te werken, rekening leert houden met anderen. Eerlijk gezegd zie ik niet in waarom je daar een school voor nodig hebt. En ik vind ook niet dat kinderen die naar school gaan per definitie sociaal zijn.

Ik vind thuis een veel natuurlijker, sociale omgeving. Mijn kinderen hebben hun vriendjes, hun clubjes, hun sport, en de ontmoetingen met andere thuisonderwijskinderen.

Als je zoon op een gegeven moment zou aangeven graag naar school te willen: zou je daar dan in toestemmen?

Dan gaan we het daar zeker over hebben, ja.

Wat zou je iemand aanraden die thuisonderwijs wil gaan geven?

1. Ga je inlezen. Er zijn veel boeken over thuisonderwijs geschreven. Lees onderzoeken en artikelen.
2. Word lid van thuisonderwijs-e-mailgroepen en van de NvvTO, daar zitten mensen van verschillende richtingen met verschillende ervaringen. Dat helpt je om je voor te bereiden en zij kunnen je helpen als het nodig is.
3. Ga praten met ouders die al thuisonderwijs geven, ga naar een meeting om eens te kijken ‘wat dat nou voor mensen zijn’.

Thuisblijfmoeder Kimberley over thuisonderwijs

Thuisblijfmoeder Kimberley begon noodgedwongen met thuisonderwijs omdat haar oudste zoon niet kon aarden in het gewone onderwijs. Inmiddels is thuisonderwijs voor hen meer dan een noodoplossing. Ze vinden het een verrijkende vorm van onderwijs.

Jullie geven thuisonderwijs: wat is jullie motivatie?

Wat voegt thuisonderwijs toe aan fulltime moederen denk je?

Thuisblijfmoeder Chabeli thuisonderwijs: weekindeling

Maandag

Op maandag lees ik met de kinderen en zij doen wat schrijfoefeningen. Dit zijn de enige verplichte schooldingen die we doen. Daarna spelen ze wat. Vervolgens mogen ze wat schermtijd: iPad, Youtube, Minecraft, Wii of DVD terwijl ik opruim of baby voed. Soms doen we daarna boodschappen of gaan we naar de bieb. We lunchen. Daarna wordt weer gespeeld. In de middag heeft de middelste ballet. Daarna eten en naar voetbaltraining van de oudste.

Tips voor ouders voor thuisonderwijs vanwege de coronacrisis

Bloggers die thuisonderwijs geven