Waarom het woord huisvrouw zoveel losmaakt (en wat tradwives ermee te maken hebben)

De Britse winkelketen Mothercare hield ooit een enquête onder 2000 moeders. Eén van de uitkomsten die veel aandacht kreeg in de media? De afkeer van het woord ‘huisvrouw’.

Huisvrouw: denigrerend en ouderwets?

Maar liefst tweederde van de ondervraagde moeders vond het woord ‘huisvrouw’ negatief of denigrerend. Eenderde ging nog een stap verder en vond de term zelfs beledigend. Veel vrouwen gaven aan dat ze, als ze thuis voor hun kinderen zorgen, het gevoel hebben dat anderen hen saai vinden. Tegelijkertijd gaf deze enquête ook een inkijkje in hoe ons beeld van het moederschap en gezinsleven in de afgelopen vijftig jaar is veranderd.

Van vanzelfsprekend naar beledigend

In de jaren zestig was het de norm dat een vrouw haar baan opzegde zodra ze kinderen kreeg. Ze werd dan automatisch ‘huisvrouw’, en dat was niet bijzonder – het hoorde gewoon zo. Tegenwoordig is dat heel anders. De maatschappij is veranderd, gezinnen zijn veranderd, en er is (gelukkig) veel meer keuzevrijheid over hoe je het moederschap invult. Volgens Liz Day van Mothercare:

‘Times have changed and clearly mothers feel there are now more modern and perhaps more descriptive names that fit their role.’

Het woord ‘huisvrouw’ voelt voor veel vrouwen niet meer passend bij hun werkelijkheid. Want wie is er tegenwoordig nog alleen maar bezig met huishouden en kinderen? De meeste vrouwen combineren zorgtaken met betaald werk, vrijwilligerswerk, mantelzorg of andere rollen. Het is vaak meer een mozaïek aan verantwoordelijkheden dan één duidelijk hokje.

Wat is er mis met het woord ‘huisvrouw’?

Toch is het interessant dat een woord dat ooit zo normaal was, nu zoveel weerstand oproept. Is dat omdat het doet denken aan een tijd waarin vrouwen minder keus hadden? Of omdat het suggereert dat je niet de moeite waard bent als je ‘alleen maar’ voor het huishouden en de kinderen zorgt? Ik denk dit laatste. Tegenwoordig is de norm dat je pas waarde hebt als je een betaalde baan hebt, een visitekaartje met je naam erop, of een LinkedIn-profiel vol prestaties.

Zorg en opvoeding worden niet langer gezien als een belangrijke fulltime taak

Zorgen voor een gezin, het huishouden draaiende houden en emotioneel beschikbaar zijn voor je kinderen — het was ooit vanzelfsprekend dat dit een serieuze fulltime taak was. Maar tegenwoordig lijkt die waardering flink geslonken. Wie ‘alleen maar’ thuis is, krijgt al snel vragen als: ‘Wat doe je dan de hele dag?’ of ‘Werk je ook nog?’ ‘En misschien is dat niet eens zo gek?’ denk je misschien. Want hoe doen al die vrouwen die het huishouden en de opvoeding combineren met een betaalde baan? Blijkbaar kan het toch?

Maar daar zit een spanningsveld. Want ja, veel vrouwen combineren zorgtaken met werk buitenshuis. Maar vaak gaat dat gepaard met stress, uitputting en een constant gevoel van tekortschieten. Alsof je nooit helemaal ergens goed genoeg in bent: niet als werknemer, niet als moeder, niet als partner, niet als vriendin. Dus is het niet juist wonderlijk hoe we fulltime zorgen zijn gaan zien als lui, ouderwets en ambitieloos — terwijl het wel degelijk intensieve en belangrijke taken zijn?

Deze taken worden vaak onderschat of zelfs onzichtbaar gemaakt. Alsof je alleen iets bijdraagt aan de maatschappij als je buiten de deur werkt. En dát maakt denk ik de term ‘huisvrouw’ voor veel vrouwen pijnlijk: niet per se het woord zelf, maar de manier waarop de samenleving naar die rol kijkt.

Huisvrouw 2.0? De opkomst van de tradwife

In dit verband is het ook interessant om te kijken naar de opkomst van de zogenoemde tradwives. Waar het woord huisvrouw vaak gezien wordt als oubollig of zelfs beledigend, dragen tradwives hun rol met trots uit op sociale media. Ze posten filmpjes waarin ze broodbakken, schoonmaken in jurken met schortjes, en hun gezinsleven romantiseren. Voor de één is dat nostalgisch en inspirerend, voor de ander roept het veel ongemak op. Want: is dit empowerment of een stap terug in de tijd?

Onschuldige keuze of ‘eng’?

Op het eerste gezicht lijkt dit misschien een onschuldige lifestylekeuze. Maar sommige onderzoekers waarschuwen dat deze stroming ook wordt omarmd en gepusht door extreemrechtse bewegingen zoals de alt-right. Daar wordt het beeld van de traditionele vrouw gebruikt als tegenreactie op feminisme en als onderdeel van een breder politiek narratief: één waarin vrouwen weer ‘terug op hun plek’ moeten worden gezet, en waarin het gezin als bastion van orde en nationale identiteit geldt. Zo wordt de keuze om ‘huisvrouw’ te zijn – of jezelf zo te noemen – ineens onderdeel van een groter verhaal. Een verhaal dat raakt aan autonomie, waardering voor zorgtaken, én de spanningen tussen vrijheid en culturele verwachtingen.

Wat deze beweging in elk geval duidelijk maakt, is dat de zorg voor huis en gezin – al dan niet onder het label ‘huisvrouw’ – nog altijd een bron is van discussie en herdefiniëring. En dat de vraag blijft: ‘Mag je als vrouw anno nu nog kiezen voor het huishouden als fulltime taak?’

Wat vind jij van de term huisvrouw? Noem jij jezelf zo? Waarom wel of juist niet?