In 1970 verscheen de allereerste strip van Jan, Jans en de kinderen in damesblad Libelle, getekend en geschreven door Jan Kruis. De strip geeft onder andere een prachtig beeld van de emancipatie van vrouwen.

Vanaf 1998 wordt de strip voortgezet door verschillende freelance tekenaars en schrijvers, onder het label Studio Jan Kruis. De stijl van de figuurtjes, alhoewel ze herkenbaar blijven, verandert en de strips verliezen hun kracht.

Jans Tromp emancipeert

Wat de oorspronkelijke Jan, Jans en de kinderen zo leuk maakte was de herkenbaarheid. De strip zette een tijdsbeeld neer. Het was de tijd van de tweede feministische golf, en in strip no.41 besluit ook Jans te emanciperen. Ze neemt een baan om niet langer beperkt te worden tot gepraat over ‘bankstellen en overgordijnen’.

Emancipatie gone wrong

De strip eindigt ironisch, met Jans op de werkvloer, terwijl al haar collega’s praten over bankstellen en overgordijnen. Daarmee geeft Jan Kruis een prachtige boodschap af: arbeidsparticipatie leidt niet noodzakelijkerwijs tot interessante gesprekken en persoonlijke ontwikkeling!

Emancipatie en de kosten van twee banen

In de daarop volgende strip, no. 49, zien we Jan huishoudelijke berekeningen doen en concluderen dat de wekelijkse kosten flink zijn gestegen sinds Jans is gaan werken. Jan telt o.a. de wasserette, glazenwasser, werkster, overblijfkosten voor de kinderen, twee keer Chinees eten. Het stripje eindigt met de treurige conclusie dat ze er dankzij Jans’ inkomen precies 7 cent op vooruit gaan.

Nou is dit één van de stokpaardjes van de traditionele feministes: de kosten die worden gemaakt wanneer beide ouders buitenshuis werken worden vaak gezien als kosten van het salaris van de vrouw. ‘Waarom niet van de man?’ vragen zij zich af. Maar afgezien van dit bezwaar, schetst Jan Kruis hier een probleem dat nog steeds actueel is. Wanneer de taken thuis niet meer door één van beide ouders worden uitgevoerd, moeten ze worden ingekocht. En daar hangt een prijskaartje aan, ongeacht wie het betaalt.

De vrouw als hoedster van het gezin en de moraal

Jans’ carrière blijkt van korte duur, want in strip no.44 neemt ze acuut ontslag, omdat zonder haar aanwezigheid haar gezin ontregeld raakt en de normen en waarden versloffen.

Pas in het elfde album gaat ze opnieuw buitenshuis werken conform de emancipatie. Dit keer bij een modeboetiek, maar daar wordt ze al snel ontslagen omdat de eigenaar een jonger iemand wil. Op Wikipedia lezen we: ‘Op (ironisch) advies van Jan richt ze met hulp van Hanna een politieke partij voor vrouwen op (VM’94). Ook deze carrière is een kort leven beschoren, want bij de geboorte van Gertje stapt ze uit de politiek.

Na de overname door Studio Kruis: Jans werkt freelance bij een krant

Met de overname van de strip door Studio Kruis in 1999 veranderden de personages: Jans werkt freelance bij een krant en op andere uren dan Jan. Ook heeft ze wat jaren verloren; aanvankelijk was ze een jaar of 36, nu is ze ongeveer 30. Ook dochter Catootje verliest twee jaar: ze gaat van tien naar acht.’

Met deze laatste verandering, waarbij zowel Jans als Jan buitenshuis werken, weerspiegelt  Jans, Jans en de kinderen opnieuw de levensstijl van de gemiddelde Nederlander met kinderen.

Jan Kruis en het feminisme en emancipatie

In het boek Jan Kruis de geschiedenis van 35 jaar Jan, Jans en de kinderen vonden we na enig zoeken drie zinnetjes over Jan Kruis en het feminisme. Jan Kruis was er geen fan van! Hij vond dat het gezinnen beschadigde.

Meer lezen over Jan, Jans en de kinderen

Wie meer wil weten over de man achter Jan, Jans en de kinderen raden we Jan Kruis de geschiedenis van 35 jaar Jan, Jans en de kinderen, aan. Het is onder andere te koop bij bol.com.

Leestip

De teloorgang van een beroep