Het is de schuld van realistisch rekenen!

In het april nummer van HP/ De Tijd las ik een vlammend betoog over de kwalijke gevolgen van het zogenoemde realistisch rekenen. Recent luidde ook de Onderwijsinspectie de noodklok over het bedroevende niveau van rekenen van middelbare scholieren.

Rekenvaardigheid is ‘zorgelijk’

Meer dan 72% van de vmbo- basis of kaderleerlingen haalde niet eens het rekenniveau dat ze op de basisschool al hadden moeten bereiken! En  dertig procent van havo- en vwo’ers kan ook niet rekenen, volgens Sezgin Cihangir (1975), directeur van het Nederlands Mathematisch Instituut en ontwikkelingspsycholoog. Hij zegt dat veel kinderen bij zijn Nederlands Mathematisch Instituut als ‘rekengehandicapt’ binnenkomen.

De oplossing: weg met ’talige, wollige sommen’

Sezgin Cihangir zegt dat de beroerde rekenvaardigheid van jongeren komt door de methode van realistisch rekenen. Deze methode kenmerkt zich door rekensommen met plaatjes en context. Kinderen moeten zelf oplossingsstrategieën voor de som bedenken.

Voorbeeld realistisch rekenen som groep 8

Op een zonnige zaterdagochtend besluit Max om naar de lokale markt te gaan. Hij heeft gehoord dat er een speciale aanbieding is bij de groenteboer: 3 kilogram verse appels voor €4,50. Bij de bakker wil hij ook wat lekkers halen voor zijn familie. Een versgebakken brood kost €2,75 en een doos met 6 heerlijke croissants kost €3,20.

Max heeft in totaal €20,00 in zijn portemonnee. Hij koopt de appels bij de groenteboer, het brood bij de bakker en hij besluit om één doos croissants te kopen omdat hij ook nog wat geld apart wil houden voor een ijsje later op de dag.

Na zijn aankopen blijft Max nog een poosje op de markt rondlopen en hij besluit om een lekker ijsje te kopen bij de ijssalon. Een bolletje ijs kost €1,20 en een hoorntje kost €0,50 extra. Hij wil graag twee bollen ijs in een hoorntje.

Nu, hoeveel geld zal Max nog overhouden na zijn aankopen op de markt?

Wat zijn de problemen van realistisch rekenen?

Sezgin Cihangir noemt verschillende grote bezwaren tegen realistisch rekenen:

• De sommen zijn verpakt in een verhaaltje en daardoor heel ’talig’. Hierdoor raken veel leerlingen in de war door de context van de som.
• Bij realistisch rekenen zijn er verschillende oplossingsstrategieën.
• Bij realistisch rekenen wordt alles door elkaar heen aangeboden: vermenigvuldigen, delen, procenten.
• Bij realistisch rekenen gaat veel tijd naar interactie: ‘Hoe zou jij dat aanpakken, Merel?’

Volgens Sezgin Cihangir wordt de methode van realistisch rekenen gebruikt zonder dat er wetenschappelijk bewijs is dat het werkt. En nu zien we in de dagelijkse praktijk de schadelijke gevolgen van de methode.

Hoe moet het dan wel?

Volgens Sezgin is een zorgvuldige opbouw van rekenvaardigheden essentieel: eerst leren kinderen plussen, minnen, keren en delen. Pas als ze dát goed kunnen is het tijd voor rekenafspraken als het metrieke stelsel en procenten. In het artikel zegt hij:

‘Als we iedereen op de basisschool deze wiskundige wetmatigheden zouden aanleren, dan hadden we de huidige onderwijsramp op het gebied van rekenen niet gehad.’

Dat betekent kale rekensommen, en gewoon oefenen en stampen met plus, min, keer en delen met getallen met de leerkracht in de rol van docent. De leerkracht onderwijst de rekenstof, en leerlingen hoeven dat niet zelf uit te zoeken zoals bij realistisch rekenen.

Goed onderwijs werkt volgens Sezgin Cihangier als volgt:

Directe instructie door de docent, en net zo lang de basis oefenen totdat die geïnternaliseerd is en geautomatiseerd.

Wat kun je hier als ouder nou mee?

Als je kinderen op de basisschool hebt dan word je niet blij van het onderzoek van de Onderwijsinspectie, en Sezgin Cihangirs verklaring voor de slechte rekenvaardigheid van Nederlandse kinderen. Op elke Pabo wordt namelijk alleen realistisch rekenen geleerd….

1. De methode Reken zeker

Als je een basisschool zoekt voor je kind dan is het rekenonderwijs denk ik een belangrijk aandachtspunt. Zo is er de Stichting Goed Rekenonderwijs. Hun uitgangspunt is het werk van twee ervaren basischooldocenten: Arjen de Vries en Piet Terpstra. Zij ontwikkelden de methode Reken zeker, die het beste uit de twee werelden van traditioneel rekenen en realistisch rekenen combineert. Bij deze methode wordt er systematisch geoefend met basale sommen. Een basisschool waar ze deze methode gebruiken zou zeker mijn voorkeur hebben.

2. Twaalfweekse cursus Foutloos Rekenen van het Nederlands Mathematisch Instituut

Daarnaast zou je je kind kunnen opgeven voor de twaalfweekse cursus Foutloos Rekenen van het Nederlands Mathematisch Instituut van Sezgin Cihangir. Daar hangt alleen wel een flink prijskaartje aan: 1790,- euro. Het is toch eigenlijk te erg voor woorden dat het Nederlands rekenonderwijs zo beroerd is dat een dure cursus nodig is om dit te compenseren….

Een derde alternatief is thuisonderwijs gaan geven.

Traditioneel versus realistisch rekenen is onzin

Op de site van de NVORWO (Nederlandse Vereniging voor de Ontwikkeling van Reken-WiskundeOnderwijs) zeggen ze dat traditioneel en realistisch rekenen tegenover elkaar zetten een kunstmatige tegenstelling is die vooral op social media voorkomt.

‘Op scholen is er altijd een mix van benaderingen en werkvormen, ook afhankelijk van het onderwerp, het kind, het niveau en de klas. Dat is altijd zo geweest. Ook gedurende de hele vorige eeuw waren rekenmethoden een mix van nadruk op bewerkingen en het aanleren van functioneel rekenen. Eenzijdigheid in didactiek en werkvormen is niet in het belang van kinderen, leraren of scholen.’ (NVORWO)

Tsja, als moeder van vijf kinderen herken ik mij toch veel meer in het verhaal van Sezgin Cihangir. Ik heb gezien hoe mijn oudste zoon totaal de kluts kwijtraakte van de talige sommen, en hoe beroerd hun rekenniveau is ondanks hun gymnasium en universitaire opleiding.

Samenvattend

Nederlandse jongeren zijn heel slecht in rekenen en dat zou komen doordat ze het nooit goed hebben geleerd, dankzij de realistisch rekenenen methode, aldus Sezgin Cihangir. De oplossing is volgens hem gewoon weer traditioneel cijferen zonder poespas. Dus geen verhaaltjes sommen met leuke plaatjes, maar gewoon simpele kale rekensommen oefenen en oefenen en oefenen.

Het artikel vind je in dit nummer van HP De Tijd:

Wat zijn jouw ervaringen met het Nederlands rekenonderwijs?