De Kostwinner

Voortdurend wordt onderzocht hoe de Nederlandse vrouw zich voelt, en hoe ze gemotiveerd kan worden om een baan te zoeken. Hierbij is de rol van de Nederlandse man, de kostwinner, er vooral één van hinderpaal.

Maar wat vindt de Nederlandse mán eigenlijk? Hoe ziet zíjn bestaan er uit? Henk Rijks boek, De Kostwinner, biedt een verfrissend, zij het onthutsend, kijkje in het leven van de gemiddelde Nederlandse man. Niet langer is de vraag ‘Was will das Weib?’ maar ‘Was will der Kerl?’

De plot

Hoofdrolspeler is middendertiger Tonk van Lexmond. Hij heeft een goed betaalde baan, een lease auto, een vrouw met de bekende parttime baan, en twee kinderen. Hun huwelijk kabbelt voort, terwijl ze hun drukke dertigersbestaan leiden. De bakfiets op de voorkant van het boek staat symbool voor het moderne ouderschap, en tijdschriften als Happinez en Mindfullness oefeningen met een rozijn completeren het beeld.

Dan wordt Tonk ontslagen en een nieuwe baan laat op zich wachten. Tonk brengt zijn dagen op het internet door, de financiën lopen terug, het huishouden verkommert en de spanningen lopen op.

Dan vindt hij 603 onversneden cocaïne in zijn tuin, en begint een nieuwe carrière: Tonk wordt cokedealer. Maar dan wel éeen met een ondernemersplan en klasse.

Van zedenschets naar avonturenboek

Vanaf dit punt verandert De Kostwinner van een zedenschets in een jongens/avonturenboek. Samen met Tonk leert de lezer de zelfkant van de maatschappij kennen, maar dan wel de zelfkant van de gegoede burgerklasse. Het accent verschuift van het dagelijks bestaan van de gemiddelde kostwinner, naar Tonks bestaan als cokedealer. En de uiteindelijke ontknoping heeft helemaal niets meer te maken met het huisje-boompje-beestje-gevoel dat de titel oproept.

Ik vond De kostwinner het leukst als ‘zedenschets van de hedendaagse upper-middle class’. Het gezinsuitje naar het zwembad op een zondagmorgen is pijnlijk herkenbaar. Van het ‘piswarme water’ tot de overvolle kleedruimtes. Behalve het gezinsleven neemt Rijk ook het moderne bedrijfsleven met z’n moderne managersjargon dat nog het meest lijkt op gebakken lucht, op de korrel. Hij doet dat heel humoristisch en het boek leest dan ook als een trein.

De teloorgang van het lichaam van de vrouw

Vrouwen komen er in De Kostwinner niet goed af. Het beeld dat Henk Rijk schetst is ontluisterend. Ze hebben ‘blubberige dijen, uigezakte tieten, behaarde schaamstreken en ingegroeide kalknagels.’

‘Overal zag ik blauw dooraderde dijen, met kuilen waar Neil Armstrong met gemak een maanlander in had kunnen parkeren. Moedervlekken over hun hele lijf, alsof ze naakt op een spatbordloze fiets door een modderplas waren gereden. Tieten bloesdfen boven de strakke badpakken uit, of hingen als natte, leeggezogen boterhamzakken halverwege borst en navel. Enorme tepels tekenden zich in het natte textiel af, en je hoefde ze niet eens in het echt te zien om te weten dat ze donkerbruin en ruw waren geworden van het voeden.’

En hoewel het seksleven van Tonk en zijn vrouw op sterven na dood is, doet zijn vrouw halverwege het boek een onverwachte poging hem te verleiden. Tevergeefs.

‘In mijn gedachten zag ik haar gemutileerde, uitpuilende schaamlippen(…) ‘En zo, van anderhalve meter afstaand, leek haar kale uitpuilende geval nog het meest op een tandeloze versie van die scheve waffel van Willeke Alberti.’

Zelfs de vrouw waarmee Tonk zijn echtgenote bedriegt valt uiteindelijk zwaar tegen: ze snuift coke en wordt graag geslagen.

Cocklit

De Kostwinner wordt geschaard onder het relatief nieuwe genre van ‘cocklit’. Een term geïntroduceerd door Saskia Noort voor boeken vol seks, coke en Powerpoint. De Kostwinner bevat deze ingrediënten inderdaad ruimschoots.

Conclusie

De Kostwinner leest als een trein, en is humoristisch en goed geschreven. Toch was ik een beetje teleurgesteld toen het uit was. Op basis van de titel, en de tekst op de achterflap had ik meer zedenschets verwacht, en minder een ‘spannend’ verhaal voor jongens. En als spannend verhaal faalt de Kostwinner, want zo spannend is het nou ook weer niet.

Toch is de Kostwinner de moeite waard, want ook al schiet het als zedenschets uiteindelijk tekort, het biedt wel degelijk een beeld van het moderne leven.

Meer weten?

De Kostwinner: lees hier de eerste twee hoofdstukken
De Kostwinner op Twitter
Blog van de Kostwinner
De Kostwinner op Facebook

Bestel dit boek bij Bol.com voor 19,95

De kostwinner
Rijks